Zasady ogólne | o działalności gospodarczej w Polsce

Przykład z NBP dotyczący wynagrodzenia jakie otrzymują asystentki pana prezesa Glapińskiego dowodzi o pomieszaniu interesów partyjnych wybrańców i interesów banku centralnego, który chroni dane jawności wynagrodzeń swoich pracowników. Sytuacja jest dość kuriozalna bo zaledwie rok temu upubliczniano wynagrodzenia sędziów jako kasty zarabiającej krocie. W porównaniu z paniami były to wynagrodzenia wielokrotnie niższe, a i tak media publiczne nie omieszkały dokonać krucjaty na sędziach zapominając, że rozsądzają oni dużo wyższe nadużycia przestępcze.

Jawność dochodów w spółkach skarbu państwa w których zasiadają oligarchowie partyjni jest od dziesięcioleci przedmiotem fake newsów. Ile trzeba pożyczyć pieniędzy prezesowi by potem ten zrewanżował się dobrze płatną posadą. Do tego dochodzą błyskotliwe kariery ludzi bez żadnego wykształcenia. Stanowiska ministerialne za ilości "lików na FB", czy dziwna ilość dawnych współpracowników SB w radach nadzorczych wielu spółek, wzmaga podejrzliwość mediów niezależnych od rządu. Gdy dodamy do tego nadużycia technika farmacji w PGZ mamy obraz potrzeby kontroli społecznej tego rządu, który chowa się w jawności zakrywając się przepisami RODO.

Na szczęście w przypadku drobnych przedsiębiorstw prywatnych nie liczą się podejrzane koneksje, tylko kompetencja pracowników. Jest jednak inne zagrożenie wynikające z przepisów RODO jak i przepisów kodeksu pracy. W artykule 943 § 1 czytamy o obowiązkach pracodawcy polegających na zapewnieniu pracownikom ochrony przed mobbingiem. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 2015 r., II PK 149/14 działania te muszą być realne i efektywne.

By spełnić to zobowiązanie pracodawcy włączają elementy polityki antymobbingowej w wewnętrznym regulaminie pracy. Zaleca się by regulamin ten nie tylko zakazywał mobbingu, ale wskazywał jakie konkretne działania pracodawcy i pracowników są zakazane z uwagi na uniknięcie mobbingu. Oczywiście regulamin taki powinien być podpisany przez pracowników jak również być przedmiotem szkolenia zatrudnionego personelu.

W tym zakresie przepisy RODO dbają o poufność danych pracowników takich jak wyznanie, orientacja seksualna, przekonania polityczne, religijne i światopoglądowe. Pochodzenie rasowe i etniczne. Tajemnicą są objęte również dane dotyczące stanu zdrowia pracownika. 

Mobbingiem nazywamy prześladowanie, uporczywe nękanie i zastraszanie, stosowanie przemocy psychicznej wobec podwładnego lub współpracownika w miejscu pracy.  Skutkiem mobbingu jest poniżenie, ośmieszenie, zaniżenie samooceny lub wyeliminowanie albo odizolowanie pracownika od współpracowników.

W katalogu zabronionych zachowań powinno znajdować się: opowiadanie żartów i anegdot o współpracownikach, ciągłe krytykowanie przez mobbera "upatrzonej" sobie osoby. Publiczne upokarzanie go, oczernianie, zarówno przy pomocy pomówień, jak i obraźliwych gestów. Ignorowanie pracownika i wydawanie mu sprzecznych poleceń. Wyzywanie pracownika, zastraszanie, tworzenie i rozpowszechnianie plotek. Dyskredytowanie, upokarzanie.  Powierzanie zadań niewspółmiernych z zajmowanym stanowiskiem i kompetencjami. Degradacja zajmowanej funkcji.

Dla sądu takie działania muszą mieć charakter długotrwały i uporczywy. Występujący w krótkich odstępach czasu, przez to pracownik dotknięty mobbingiem odczuwa to jako proces ciągły. Jeżeli pracownik ma poczucie, że stres związany z mobbingiem spowodował rozstrój jego zdrowia może sprawę o mobbing zgłosić w sądzie pracy.  Bez względu na to kto jest mobberem: pracodawca, kierownik, czy współpracownik oskarżenie jest przeciw pracodawcy. Ofiara mobbingu musi udowodnić, że w związku z działaniami, których doświadczył poniósł straty na zdrowiu. Nie może skarżyć się na utratę pracy (rezygnację z niej) z powodu mobbingu, ale na straty w jego zdrowiu wywołane przez mobbing. Istotne znaczenie mają tu również dowody pisemne, takie jak: korespondencja mailowa, sms-y od prześladowcy, jak również skargi ofiary składane na przykład do pracodawcy czy inspektora pracy. Bardzo ważne są także zwolnienia lekarskie związane z problemami wynikającymi z mobbingu.

Osoba która skarży się na mobbing będzie musiała w sądzie udowodnić, że podlegała takim czynnościom, przez dłuższy czas i że one bezpośrednio przyczyniły się do powstania strat w jej zdrowiu. 

Wszczęcie postępowania przed sądem wiąże się z koniecznością ujawnienia danych mobbera jak i osoby poddanej mobbingowi. Wynika to bezpośrednio z Art. 14 RODO, który zobowiązuje pracodawcę do ujawnienia danych, gdy prowadzone jest dochodzenie ws. mobbingu. W ciągu miesiąca powinien on poinformować sprawcę tego działania o tym, kto go o to oskarża. Powodem ma być – zgodnie z tym rozporządzeniem – fakt przetwarzania danych osobowych mobbera przez pracodawcę i obowiązek informowania o takich operacjach. Takie działanie może potęgować mobbing i wywołać dodatkowe upokorzenie osoby poddawanej mobbingowi. Sprawy o mobbing ciągną się miesiącami zanim sąd orzeknie o winie. To działa na niekorzyść ofiary, czyniąc z mobbera osobę bezkarną, która dodatkowo może pastwić się nad swoją ofiarą. Wszystko w ramach prawa unijnego, które wyznacza wysokie kary na pracodawcę w przypadku zatajenia danych mobbera. Taka interpretacja budzi sporo sprzecznych emocji prawników.

Obecnie prawnicy rozważają możliwość zastosowania Art. 14 ust. 5 pkt d RODO. Zgodnie z nim dane osobowe muszą pozostać poufne zgodnie z obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej przewidzianej w prawie UE lub w prawie państwa członkowskiego, w tym z ustawowym obowiązkiem zachowania tajemnicy. Pozwoliłoby to utajnić sprawę do czasu jej rozstrzygnięcia przez sąd pracy. Zdaniem prawników utajnienie takich informacji również wynika bezpośrednio z obowiązku przeciwdziałania mobbingowi. Do tego zobowiązuje pracodawcę kodeks pracy.

Należy też zwrócić uwagę, że informacje o wszczęciu postępowania przeciw mobberowi jest informacją wtórną pochodzącą z sądu pracy, co nie przekłada się bezpośrednio na obowiązki wynikające z RODO. Rozstrzygnięcie tej kwestii nie jest wiec takie oczywiste. Rząd obiecał pochylić się nad tą interpretacją w celu ochrony pracowników padających ofiarą mobbingu.

Osoby rozliczające się na zasadach ogólnych mają obowiązek prowadzić swoją księgowość przy pomocy Księgi Przychodów i Rozchodów w skrócie KPiR.  To uproszczona forma księgowości w odróżnieniu od pełnej księgowości prowadzonej przy pomocy Ksiąg Handlowych, gdzie księgowaniu podlegają również wszelkie operacje finansowe takie jak przelewy wychodzące i przychodzące, operacje magazynowe, udziały w firmie, operacje w kasie, podatki i tym podobne. Do tego dochodzą również księgi analityczne, w których są dokumentowane wszystkie rodzaje dokonanych operacji. Nie oznacza to jednak, że prowadzenie KPiR jest takie proste, a przynajmniej, że nie można jej nieco skomplikować.

Sprawa księgowania kosztów jest jednym ze sposobów skomplikowania zapisów w KPiR. Zgodnie z ordynacją podatkową, kosztem prowadzenia działalności są wszelkie wydatki związane z prowadzoną działalnością, służące uzyskaniu przychodu. Jest to dość jasna definicja. Powstaje jednak pytanie: kiedy jest ponieśliśmy wydatek, a kiedy będziemy mieć dzięki niemu przychód.

Zakupione towary i surowce uwzględniamy w remanencie początkowym i końcowym. Dzięki temu możemy poniesione na nie koszty zakupu rozliczyć we właściwym roku podatkowym.

Tego jednak nie jesteśmy w stanie zrobić w przypadku wydatków. Gdy w styczniu otrzymujemy fakturę za telefon i internet dotyczy ona wydatków związanych z przychodem uzyskanym w grudniu, czyli za poprzedni rok podatkowy. Dodatkowo faktura obejmuje wykonane połączenia w grudniu, jak i abonament za styczeń. Powinna więc być księgowana częściowo w starym roku, a częściowo w nowym.

Jeszcze więcej problemów może być z kupionym serwisem do kawy. Co z tego, że kupiliśmy do w listopadzie jak dopiero w lutym mamy czas by go rozpakować i postawić w recepcji by mogła służyć klientom podczas negocjacji handlowych.

A to dopiero początek bo w przypadku wydatków wiele rzeczy kupujemy na zapas. Materiały eksploatacyjne, środki czystości, zestawy biurowe, itd. Można się zastanowić czy prąd za który zapłaciliśmy w tym miesiącu służy wytworzeniu dóbr w celu osiągnięcia przychodu w tym roku, za rok, czy za 10 lat.

Podchodząc do księgowania kosztów z uwzględnieniem momentu kiedy przyczynią się one do uzyskania przychodu należy dokonać podziału kosztów na pośrednie i bezpośrednie.

Koszty bezpośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami (tzw. koszty bezpośrednie), to takie,  które mają bezpośredni wpływ na osiąganie przychodów. Można im przypisać konkretnie moment, kiedy przyczyniły się do osiągnięcia przychodu. Księgujemy je w powiązaniu z wystawioną przez nas fakturą sprzedaży. Jeżeli nie da się tego określić mówimy o kosztach pośrednich, które są związane z ogółem prowadzonej działalności.

Chcąc księgować ponoszone wydatki w ścisłym powiązaniu z danym rokiem podatkowym musimy przy prowadzeniu KPiR zastosować metodę memoriałową. Decyzję o wybraniu metody księgowania możemy podjąć jedynie od początku roku i nie jest możliwa zmiana sposobu zaliczania kosztów w trakcie roku kalendarzowego. Przepisy dotyczące księgowania w metodzie memoriałowej znajdziecie w art. 22 ust. 5-5c i 6 ustawy o PIT. Stosując się do tej metody wszystkie koszty bezpośrednie księgujemy jedynie w części związanej  z danym rokiem kalendarzowym. Koszty pośrednie w metodzie memoriałowej księgujemy zgodnie z momentem wystawienia faktury. 

Płacąc w połowie roku za ubezpieczenie samochodu mamy koszt pośredni, bo nie jest związany z konkretnym przychodem. Księgujemy go w momencie wystawienia polisy. Jednak ubezpieczając wysyłkę towaru księgujemy jego koszt w powiązaniu z datą sprzedaży tego towaru.

Najwięcej problemów metoda ta sprawia przy księgowaniu stałych opłat na przełomie roku. Są też problemy dotyczące rozliczenia kosztów umowy-zlecenia przy projektach, za które faktura będzie wystawiana w terminie późniejszym. Chodzi o umowy między równożędnymi podmiotami gospodarczymi. 

Oczywiście to tylko od nas zależy jaką wybierzemy metodę księgowania kosztów w KPiR. Najczęściej wybieramy metodę uproszczoną, zwaną też metodą kasową. W metodzie tej koszty księgujemy w momencie wystawienia faktury, bez względu za okres rozliczenia, którego dotyczą. Nie ważny jest również termin płatności za fakturę.

W obu metodach księgowania tak samo księgujemy wynagrodzenia za pracę i ubezpieczenia społeczne. Bez względu na to kiedy dokonujemy wypłaty, wynagrodzenie pracowników księgujemy w miesiącu, którego one dotyczą.

Nie ma znaczenia kiedy płacimy wynagrodzenie za miesiąc luty. Czy wypłatę robimy na koniec lutego, czy dopiero 15 marca. Księgujemy je zawsze w lutym. Podobnie jest ze składkami za ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od pracowników, pod warunkiem, że zostaną one opłacone w terminie. W przypadku składek płaconych przez właściciela firmy, stanowią one koszt w miesiącu ich opłacenia.

Sami dokonujemy wyboru metody prowadzenia PKPiR. Nie musimy tego zgłaszać naczelnikowi urzędu skarbowego, ani uwidaczniać to we wpisie w CEIDG. To jest nasz wewnętrzny sposób księgowania kosztów w KPiR. Musimy jednak pamiętać, że wybraną metodę trzeba stosować przez cały rok podatkowy.

Metody księgowania kosztów w KPiR nie mają nic wspólnego z rozliczaniem podatku VAT. Do odliczenia należnego podatku od towarów i usług nie ma znaczenia kiedy poniesiony koszt będzie miał wpływ na osiągnięte przychody. Liczy się jedynie wystawiona faktura, bądź termin jej zapłacenia.

Podobnie jak w metodach księgowania w KPiR, tak i w rozliczeniach VAT mamy do czynienia z metodą memoriałową i kasową. W tym przypadku dotyczy to sposobu rozliczania faktur VAT według daty ich wystawienia, lub daty ich opłacenia (nie dłużej niż 180 dni).

Metoda kasowa w rozliczeniach VAT to bardzo duże ułatwienia dla firm, które muszą sprzedawać swoje towary, czy usługi z odwleczonym terminem płatności. Taka forma może pomóc im w rozliczeniu się z fiskusem w przypadku realizacji dostaw dla klientów, którzy mają problemy z terminową płatnością za zobowiązania. Jedyny problem to maksymalny termin płatności, który nie może być dłuższy niż 180 dni, oraz to, że klient musi być czynnym płatnikiem VAT. Poza tym metoda kasową w rozliczeniach VAT obligatoryjne nakłada kwartalne rozliczanie się z podatku VAT .

Metoda memoriałowa w rozliczeniach VAT jest dużo prostsza w księgowaniu. Nie musimy śledzić przelewów za wystawiane faktury, czy sporządzać KP przy każdej płatności. Księgujemy w ewidencji VAT wszystkie faktury zgodnie z dniem ich wystawienia bez względu na to jaki jest termin płatności. Rozliczenie z podatku może być wówczas zarówno w cyklu miesięcznym jak i kwartalnym.

Wybór metody rozliczania VAT jest kwestią podatnika. Jednak by skorzystać z metody kasowej w rozliczeniach VAT należy zawiadomić Naczelnika Urzędu Skarbowego o wyborze tej metody rozliczenia. Należy dokonać tego przed końcem miesiąca poprzedzającego okres (kwartał), za który będzie stosowana metoda kasowa rozliczenia VAT. Zawiadomienie musi być dokonane w formie pisemnej zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak co roku osoby, które mają nadpłatę w podatku dochodowym spieszą się by jak najszybciej złożyć deklarację rozliczeniową za poprzedni rok. Wiąże się to z koniecznością wybłagania u księgowego, gdzie pracujemy, wcześniejszego otrzymania rozliczenia PIT-11 za ubiegły rok. Ustawowo termin ten jest do końca lutego. W tym terminie każdy pracodawca musi przekazać pracownikowi rozliczenie za poprzedni rok. Jednak księgowi muszą je przygotować znacznie wcześniej. Do 31 stycznia jest termin składania rozliczeń PIT-11 do urzędów skarbowych, i to wyłącznie w formie elektronicznej. Dlatego wcześniejsze otrzymanie PIT-11 od księgowego w zakładzie, w którym pracujemy, jest jedynie jego dobrą wolą wydruku takiej deklaracji.

Przede wszystkim, gdy mamy pieniądze do zwrotu, lub gdy z remanentu wynika, że w deklaracji za grudzień zapłacilibyśmy wyższą zaliczkę na podatek dochodowy. Dotyczy to przypadku gdy remanent początkowy jest wyższy od końcowego.Wówczas składając deklarację przed terminem zapłaty zaliczki możemy uwzględnić różnicę w remanentach, co będzie stanowiło dodatkowy koszt.

Do tej pory było tak, że wcześniejsze złożenie zeznania rocznego było tożsame z wcześniejszym otrzymaniem zwrotu nadpłaconego podatku dochodowego. Trzeba było osobiście przyjść do urzędu skarbowego do pokoju gdzie rozliczają podatek dochodowy, pod daną literkę nazwiska, potwierdzić w księgowości urzędu skarbowego zapłacone zaliczki i poczekać, aż pani zaakceptuje nasze zeznanie roczne. Zwrot nadpłaty trwał zazwyczaj około miesiąca.

Teraz osobiste stawienie się do urzędu skarbowego z deklaracją rozliczenia rocznego działa na naszą niekorzyść. Zgodnie z rozporządzeniem osobiste złożenie deklaracji w urzędzie skarbowym, wyznacza termin zwrotu nadpłaty po trzech miesiącach od daty złożenia deklaracji.  W przypadku skorzystania z e-deklaracji termin ten jest skrócony do sześciu tygodni.

Na stronie www.podatki.gov.pl znajduje się interaktywna (do wypełniania) deklaracja PIT-36 w formie PDF jak i załączniki do deklaracji. Wystarczy poprawnie wypełnić deklarację i wysłać ją przy pomocy bramki - wtyczki do wysyłania interaktywnych dokumentów w formie PDF udostępnionej na wyżej wymienionej stronie.

Na stronie jest również dokładna instrukcja jak po kolei postępować przy wysyłce dokumentu.

Na koniec taki dokument należy podpisać. Najprościej podpisuje się danymi. Jest nimi kwota przychodu wskazana w zeznaniu rocznym za rok o dwa lata wcześniejszy niż rok, w którym składasz deklarację rozliczeniową. W tym roku składając rozliczenie roczne za 2018 rok, wpisujemy kwotę przychodu z poprzedniej deklaracji za 2017 rok. W przypadku braku takiej deklaracji wpisujemy 0.

Osoby, które posiadają program do prowadzenia księgowości mają w nim zazwyczaj dostęp do e-deklaracji i wysyłki dokumentów z podpisem: danymi, profilem zaufanym lub poprzez logowanie się na stronie banku, w którym mają swoje konto. Jest to o tyle wygodne, że jest możliwe importowanie do rozliczenia rocznego danych podatników, ich przychodów i rozchodów z prowadzonej działalności, kwoty zaliczek wpłaconych na podatek dochodowy, wysokość zapłaconych składek na ZUS i ubezpieczenie zdrowotne. Program ten automatycznie wygeneruje deklarację PIT-B. Wystarczy jedynie uzupełnić ulgi i odliczenia, sporządzając dodatkowo deklarację PIT-0, czy PIT-D. W deklaracji PIT-36 wskazujemy również na jaki cel chcemy przeznaczyć 1% naszych dochodów.

Nieco inaczej będzie wyglądać sporządzenie deklaracji takich jak PIT-37 od 15 lutego. Każdy podatnik, który nie prowadzi działalności gospodarczej będzie miał wstępnie wypełnioną deklarację podatkową na stronie https://www.podatki.gov.pl/pit/twoj-e-pit/ .

Po zalogowaniu wystarczy sprawdzić i zaakceptować deklarację, lub wprowadzić zmiany dotyczące wspólnego rozliczania się z małżonkiem, zaznaczenia, że samotnie wychowujemy dzieci, wskazania gdzie chcemy przekazać 1% naszego podatku. Będzie można ręcznie wprowadzić ulgi i odliczenia z jakich chcemy skorzystać. Będziemy mogli też w całości odrzucić wypełnioną przez urzędników deklarację rozliczenia rocznego i wypełnić ją po swojemu, na nowo.

Jeżeli nic nie zrobimy z przygotowaną dla nas deklaracją urząd przyjmie, że zaakceptowaliśmy sporządzone przez nich nasze zeznanie roczne. W pozycji przekazania 1% z naszych podatków zostanie automatycznie zastosowany wpis jaki dokonaliśmy w deklaracji za 2017 rok. Oczywiście pod warunkiem że wskazane w ubiegłym roku KRS będzie nadal aktualne.

Na tym nie koniec nowości. Wiele osób, które będzie chciało uzyskać zaświadczenie z urzędu skarbowego odnośnie wysokości dochodów, czy zapłaconego podatku w roku 2018 będzie musiało poczekać ze złożeniem wniosku do 15 lutego. W ubiegłym roku nie było z tym żadnych problemów. Jedynym warunkiem było złożenie zeznania rocznego. Teraz zgodnie z rozporządzeniem takie wnioski w ogólne nie są przyjmowane przed 15 lutego.